سیکلوتایمیا چیست؟

سایکلوتایمیا و یا اختلال خلق ادواری (Cyclothymia) نیز سیکلوتایمیا نامیده شده به نوعی از اختلالات دو قطبی مزمن منظور می شود که با نوسان میان قسمت هایی از افسردگی شیدایی در دوره‌های طولانی‌مدت از زندگی بیمار و مراجعه بروز کرده و به این صورت تعریف می‌گردد. علت دقیق اختلال ادواری خویی نامشخص است، ولی مشاهده شده‌است که افسردگی، اختلال شخصیت های مرزی و سایکلوتایمیا معمولاً در خانواده های زیادی ریشه دارد. پس امکان وجود عنصر ژنتیکی و خالص برای این اختلال وجود دارد. همچنین در یک تحقیق مشاهده شد که اگر یک نفر به این اختلال دچار شود، دوقلوی او ۲–۳ برابر بیشتر امکان دارد که به سایکلوتایمیا دچار شود. البته شایان ذکر است که برای دانش بیشتر در مورد این اختلال روانشناسی بهتر است که در مورد آلکسی تایمیا نیز مطالعه بفرمایید

مقدمه‌ای بر اختلال سیکلوتایمیا

اختلال سیکلوتایمیا (Cyclothymia) یکی از اختلالات خلقی است که بر اساس نوسانات خلقی شناخته می‌شود. این اختلال شامل دوره‌های مکرر از نوسانات خلقی و تغییرات احساسی است که می‌تواند بر زندگی روزمره فرد تأثیر بگذارد. در این مقاله، به بررسی کامل اختلال سیکلوتایمیا، علل، علائم و روش‌های درمان آن پرداخته خواهد شد.

تعریف اختلال سیکلوتایمیا

سیکلوتایمیا در واقع یک نوع اختلال دو قطبی سبک‌تر است که با دوره‌های خفیف شیدایی (هیپومانیا) و افسردگی خفیف مشخص می‌شود. برخلاف اختلال دو قطبی نوع یک و دو که دوره‌های شیدایی و افسردگی شدیدتری دارند، در سیکلوتایمیا شدت علائم کمتر است و ممکن است افراد حتی به دلیل نداشتن شیدایی یا افسردگی به‌طور عمومی مورد توجه قرار نگیرند.

یک نفر با داشتن نوع خالصی از این نوع اختلال ادواری چیزی را حس نمی کند،ولی در هنگام مواجهه شدن با موقعیت های حساس  و احساس برانگیز به وضوح تغییرات شدیدی را در روحیات خود تجربه می‌کند. برای تشخیص و درمان اختلال ادواری، شخص مراجعه کننده باید حداقل دو سال این تغییر احساسات را در زندگی تجربه کرده باشد و در این حین بیش از دو ماه پیوسته بدون آثار این تغییرات نباشد. اما زمان درمان برای کودکان و نوجوانان بسیار تقلیل یافته و کم است.

علی رغم آسان تر بودن شناسایی و تشخیص سایکلوتایمیا، تعداد کسانی که از این اختلال رنج می‌برند بیشتر از اختلال دوقطبی نیست. جمعیت کسانی که از اختلال خلق ادواری رنج می برند بسیارکمتر از کسانی است که از اختلالات دو قطبی رنج می برند. تشخیص و شناسنایی بیماران و مراجعین سایکلوتایمیا با فرض عدم وجود یک اپیزود بزرگ افسردگی یا مانیک یا ترکیبی از نوع درمان هاست؛ بنابراین شخص مراجعه کننده باید برای تشخیص آن‌ها نیز اقدام نماید. وقتی این قسمت های استرس زا بعد از تشخیص اولیه سایکلوتایمیا رخ می‌دهند،ممکن است با نتیجه ایی مواجهه شویم که شخص اختلال دو قطبی سایکلوتایمیا دارد و با اختلال شخصیت دو قطبی نیز مواجع می شود.

نتیجه تحقیق های روان شناسان متفاوت است اما تحقیقات اصلی و مهم نشان داده اند که ۱۵ تا ۵۰ درصد از موارد سایکلوتایمیا بعدها به تشخیص اختلال دو قطبی نوع اول یا دوم منجر می‌شوند. اختلال سایکلوتایمیا مشابه اختلال دو قطبی نوع دوم است که خود را در قالب قسمت های هیپومانیک و هایپوسوماتیک مشخص خود را آشکار می‌کند. طبق تحقیقات روانشناسان هیپومانی بیشتر با فعالیت های اجتماعی و خلاقیت ارتباط می گیرد هر دوی این مسائل اغلب غیر قابل شناسایی هستند و تشخیص داده نمی شوند. مانند بسیاری از اختلالات در طیف های دو قطبی بیماران روانی، اختلال سایکلوتایمیا یکی از انواع افسردگی به حساب می آید که بیشتر مبتلایان را به درمان مجبور می کند.

تغییرات حساسی و قابل محسوس سایکلوتایمیا بسیار کمتر از اختلال دو قطبی است، علائم شناسی ، تاریخچه خانوادگی و پاسخ درمانی این نوع از اختلالات با طیف دو قطبی بسیار هم خوانی دارد. در تحقیقات مختلف ،درصد مبتلایان این اختلال ۰٫۴–۱٪ گزارش شده‌است و در زنان و مردان هم تقریباً برابر است، با این تفاوت که زنان بیشتر در صدد درمان هستند. کسانی که به این نوع از اختلال دچار هستند، ممکن است که در روند زندگی خود بیشتر پیشرفت کنند و به موفقیت های بسیار شگرفی دسترسی داشته باشند، در حلی که در شخصیت های دو قطبی اصلا این گونه نیست.

علائم و نشانه‌های سیکلوتایمیا

دوره‌های شیدایی خفیف (هیپومانیا): در این دوران، فرد ممکن است احساس انرژی بیشتر، شور و شوق برای فعالیت‌ها و اعتماد به نفس بیشتری داشته باشد. این دوره‌ها می‌توانند شامل تغییراتی در خواب، روابط اجتماعی و رفتارهای خلاقانه باشند.

دوره‌های افسردگی خفیف: در این دوره‌ها، فرد احساس غم، بی‌حالی و عدم علاقه به فعالیت‌های روزمره را تجربه می‌کند. این احساسات نمی‌توانند شدت افسردگی را به اندازه‌ای افزایش دهند که فرد دچار اختلال افسردگی عمده شود.

زمانبندی نوسانات: نوسانات خلقی معمولاً به مدت حداقل دو سال (یک سال در کودکان و نوجوانان) ادامه پیدا می‌کنند و می‌توانند به‌صورت متناوب، از چند روز تا چند ماه به طول بینجامند.

علل بروز اختلال سیکلوتایمیا

علل دقیق اختلال سیکلوتایمیا هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است، اما تحقیقات نشان می‌دهد که ترکیبی از عوامل بیولوژیک، ژنتیک و محیطی ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند:

• عوامل ژنتیکی: وجود سابقه خانوادگی اختلالات خلقی، می‌تواند فرد را در معرض خطر ابتلا به سیکلوتایمیا قرار دهد.
• عوامل بیوشیمیایی: ناهنجاری‌های شیمیایی در مغز، به ویژه در انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند سروتونین و دوپامین، ممکن است به تغییرات خلقی منجر شوند.
• عوامل محیطی: استرس‌های شدید، تجارب آسیب‌زای زندگی و تغییرات اجتماعی نیز می‌توانند در بروز این اختلال مؤثر باشند.

تشخیص اختلال سیکلوتایمیا

تشخیص سیکلوتایمیا نیاز به ارزیابی دقیق و جامع دارد و معمولاً توسط یک روان‌پزشک یا روان‌شناس انجام می‌شود. فرآیند تشخیص شامل موارد زیر است:

1. مصاحبه بالینی: پزشک با فرد درباره علائم، تاریخچه پزشکی و خانوادگی صحبت می‌کند.

2. معیارهای تشخیصی: بررسی معیارهای DSM-5 (راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی) برای تعیین وجود شرایط لازم برای تشخیص.

3. آزمون‌های روانشناختی: در بعضی موارد، ممکن است آزمون‌های خاص برای ارزیابی وضعیت روحی فرد انجام شود.

درمان اختلال سیکلوتایمیا

درمان اختلال سیکلوتایمیا می‌تواند شامل ترکیبی از دارودرمانی و روان‌درمانی باشد. برخی از گزینه‌های درمانی شامل:

1. داروها: داروهای تثبیت‌کننده خلق، مانند لیتیوم و داروهای ضدافسردگی، ممکن است برای کنترل نوسانات خلقی تجویز شوند.

2. روان‌درمانی: روش‌های مختلفی مانند شناخت درمانی (CBT) و درمان بین فردی می‌تواند به افراد کمک کند تا با علائم خود بهتر کنار بیایند.

3. تغییرات سبک زندگی: اجرای عادات سالم مانند ورزش منظم، رژیم غذایی متعادل و تکنیک‌های مدیریت استرس می‌تواند به بهبود شرایط روحی فرد کمک کند.

نتیجه‌گیری

اختلال سیکلوتایمیا می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر زندگی فرد داشته باشد، اما با تشخیص صحیح و درمان مناسب، امکان کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی وجود دارد. اگر شما یا کسی که می‌شناسید به‌نظر می‌آید دچار این اختلال است، توصیه می‌شود که به یک متخصص سلامتی روان مراجعه کنید. ایجاد آگاهی و پذیرش این اختلال می‌تواند اولین قدم در مسیر درمان و بهبود باشد.